Nie zależnie od tego czy wybierzesz się do terapeuty w gabinecie czy też do psychologa online warto jest wiedzieć w jakim nurcie pracuje dana osoba.

 

Nurty w psychoterapii – czym są i jak wybrać ten właściwy?

Zazwyczaj, podejmując decyzję o rozpoczęciu terapii, orientujemy się, że może się ona różnić zależnie od nurtu, w którym jest prowadzona. I tu rodzą się wątpliwości oraz pytania: Czym więc jest nurt w psychoterapii? Jakie są główne nurty psychoterapii? Jak wybrać ten właściwy? W tekście znajdziesz przydatne wskazówki, które pozwolą Ci zrozumieć, czym różnią się poszczególne nurty w psychoterapii.

Czym jest nurt w psychoterapii?

Terapia pomaga w diagnozowaniu i leczeniu różnych trudności między innymi: depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń osobowości, uzależnień. Pomaga również w procesie przeżywania żałoby oraz doświadczania zespołu stresu pourazowego PTSD. Wymienione zaburzenia funkcjonowania psychicznego to tylko drobny odsetek trudności, z którymi mierzymy się na co dzień. Spektrum problemów, z którymi zgłaszają się pacjenci, jest bardzo szerokie, dlatego istnieją różne rodzaje oraz techniki terapii. Psychoterapia posiada swoje nurty terapeutyczne. Skuteczność terapii zależy od rodzaju zaburzeń i osobowości pacjenta. Dobrze jest zastanowić się, jaki rodzaj psychoterapii jest najlepszy dla konkretnego problemu psychologicznego.

Psychoterapeuci muszą szkolić się w szkołach psychoterapii, w określonych nurtach terapeutycznych. Wraz z rozwojem psychoterapii powstają nowe nurty terapeutyczne, które są wynikiem doświadczeń psychoterapeutów i prowadzonych badań. Zmieniają się także wraz ze zmianą specyfiki naszych czasów. Dlaczego tak ważny jest wybór odpowiedniego nurtu psychoterapii? Proces leczenia polega na regularnych spotkaniach – rozmowach z psychoterapeutą, które odbywają się indywidualnie lub grupowo, z ustaloną częstotliwością. Przebieg spotkań i zakres poruszanych problemów zależą od nurtu, w którym odbywa się psychoterapia. Wybierając terapeutę, warto zwrócić uwagę na to, w jakim nurcie pracuje. Specjaliści często łączą w swojej pracy metody z różnych podejść, jednak z reguły jedno z nich jest dominujące.

Aktualnie można wyróżnić co najmniej kilkadziesiąt nurtów psychoterapii. Istnieje kilka głównych, w ramach których powstały różne szkoły – te czerpią z głównych założeń poszczególnych nurtów, ale różnią się między sobą konkretnymi proponowanymi sposobami pracy psychoterapeutycznej. Każdy nurt psychoterapii, który został uznany naukowo, charakteryzuje się udowodnioną skutecznością w leczeniu zaburzeń. Jednocześnie niektóre nurty proponuje się do leczenia pewnych zaburzeń częściej, niż inne – na przykład nurt poznawczo-behawioralny (CBT) uznaje się za najskuteczniejszą i dającą najszybsze efekty metodę leczenia zaburzeń lękowych (w szczególności fobii). Wspólnym elementem każdego skutecznego nurtu psychoterapeutycznego jest natomiast zdrowa relacja terapeutyczna, czyli pełna wzajemnego zaufania, poczucia bezpieczeństwa i akceptacji więź, jaka wytwarza się między Pacjentem a terapeutą. Umiejętność stworzenia jej i kierowania nią jest niezbędna, aby dobrze wykonywać zawód psychoterapeuty.

Najbardziej znane, a także najlepiej przebadane i uznane
nurty psychoterapeutyczne

Nurt poznawczo-behawioralny

Nurt poznawczo-behawioralny skupia się, zwłaszcza w pierwszym okresie terapii, na problemach i trudnościach doświadczanych „tu i teraz”. Terapeuta szuka sposobów poprawienia stanu osoby, której pomaga, w chwili obecnej. Współpracując z terapeutą, osoba ta, uczy się określonych umiejętności, których wykorzystywanie po zakończeniu terapii zapobiega nawrotom problemów.

W psychoterapii poznawczo-behawioralnej zakłada się, że o naszym zachowaniu decyduje sposób myślenia o sobie i o swojej roli w świecie. Celem terapii jest z jednej strony zmiana sposobu myślenia (sfera poznawcza), a z drugiej zmiana zachowań (sfera behawioralna). W podejściu poznawczo-behawioralnym terapeuta jest ekspertem, pomaga zrozumieć istotę problemu, wskazuje sposoby zmiany i nowe drogi dochodzenia do jego rozwiązania. Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym trwa najczęściej od kilku do kilkunastu tygodni.

Dla kogo?

Terapię poznawczo-behawioralną opisuje się jako skuteczną m.in. w terapii depresji, lęku napadowego, fobii prostych i fobii społecznej, bulimii, zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, PTSD (zespołu stresu pourazowego, który pojawia się po trudnym, zagrażającym życiu lub zdrowiu wydarzeniu).

Nurt humanistyczno-egzystencjalny

Podejście humanistyczno-egzystencjalne dąży do zwiększenia świadomości osoby, której się pomaga, odnośnie jej roli i udziału w obecnej sytuacji życiowej, tak, aby pomóc jej się rozwijać. Psychoterapeuta humanistyczno-egzystencjalny myśli o osobie, której pomaga, nie jak o kimś chorym, ale jak o jednostce, na której drodze do rozwoju stoją przeszkody. Kluczowa w tym podejściu terapeutycznym jest odkrywanie trudności w związkach z innymi ludźmi, na podstawie tego, jak funkcjonuje się w relacji z terapeutą. W nurtach humanistycznych głównym narzędziem jest kojąca relacja z autentycznym, empatycznym i bezwarunkowo akceptującym terapeutą. Relacja z terapeutą jest z założenia równa – nie ma tu eksperta i pacjenta. Terapeuta nie przejmuje odpowiedzialności za osobę, której pomaga, ale razem z nią szuka odpowiedzi.

Dla kogo?

Podejście humanistyczno-egzystencjalne jest skierowane do większości potrzebujących pomocy. Wyjątkami są cięższe choroby psychiczne, takie jak schizofrenia oraz uzależnienia w krańcowych fazach. Nurt humanistyczny jest szczególnie dobrze dopasowany do osób, które mają trudność w relacjach z innymi ludźmi lub niską samoocenę, ponieważ praca terapeutyczna pomaga te trudności pokonywać. Terapeuta zorientowany egzystencjalnie będzie w stanie pomóc w wielu niepokojach i smutkach, związanych z nieodnajdywaniem się w życiu oraz poczuciem pustki.

Psychoterapia analityczna (psychoanaliza)

Została zapoczątkowana przez Zygmunta Freuda. Głównym założeniem terapii jest istnienie nieświadomych konfliktów, które definiują zachowanie i osobowość pacjenta. Jednym z elementów terapii jest analiza przeniesienia, która dotyczy relacji między pacjentem a terapeutą. Analityk pozwala uczuciom, które w nim powstają, przepływać z powrotem do pacjenta, ułatwiając w ten sposób ujawnienie ukrytych konfliktów. Proces analityczny wykorzystuje swobodne skojarzenia i refleksji, aby ujawnić podstawowe założenia i wczesne wzorce zachowań.

Dla kogo?

Psychoanaliza jest terapią długoterminową skierowaną do osób zmagających się z nerwicami, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami osobowości, depresjami. Zalecana jest również dla osób, które są ciekawe własnego funkcjonowania przez pryzmat nieświadomości.

Nurt systemowy

Bazuje on na analizie środowiska (takiego jak np. rodzina) oraz jego wpływu na pacjenta potrzebującego pomocy. Według tego nurtu rodzina jest systemem. Jej członkowie wchodzą ze sobą w stałe relacje i mają na siebie wzajemnie wpływ. W tym sposobie myślenia za problem rodzinny nigdy nie odpowiada jedna osoba, ale wpływają na niego wszystkie jednostki wchodzące w skład rodziny. Ważne jest przekazywanie z pokolenia na pokolenie przekonania dotyczące relacji, rodziny i jej roli w życiu człowieka. Problemy rodzinne pojawiają się wtedy, gdy jakiś sposób porozumiewania się wewnątrz systemu przestaje dobrze działać.

Dla kogo?

Najczęściej polecana dla osób borykających się z problemami małżeńskimi, kryzysami rodzinnymi, kłótniami między członkami rodziny oraz dla DDA (dorosłych dzieci alkoholików).

Nurt psychodynamiczny

Bazuje on na badaniu procesów nieświadomych dziejących się w naszym umyśle poprzez analizowanie mechanizmów działania, ukrytych potrzeb, bądź wewnętrznych konfliktów, z których najczęściej nie zdajemy sobie sprawy. Zewnętrznym i dostępnym racjonalnemu poznaniu przejawem funkcjonowania nieświadomości są takie akty psychiczne jak: marzenia senne, objawy nerwicowe (np. lęki), przejęzyczenia oraz czynności pomyłkowe, które po ujawnieniu przez pacjenta stają się przedmiotem analizy.

Dla kogo?

Zazwyczaj terapia jest długotrwała i najczęściej stosuje się ją w takich problemach jak zaburzenia osobowości, odżywiania czy choroby afektywne.

Podejście Gestalt

Podejście Gestalt opiera się na przekonaniu, że każdy człowiek funkcjonuje zgodnie z zasadą homeostazy, czyli dąży do utrzymywania równowagi. Jeśli osoba szukająca pomocy nie pozwala sobie na odczuwanie emocji czy potrzeb i nie potrafi ich interpretować, nie jest w stanie osiągnąć równowagi, a długotrwały jej brak prowadzi do zaburzeń psychicznych. Podstawowym założeniem terapii Gestalt (z języka niem.: całość, postać, forma) jest koncentracja na problemie „tu i teraz”. Wspólnie z terapeutą określa się oczekiwania i problem, na którym należy się skupić podczas psychoterapii. Stąd istotnym czynnikiem w tym nurcie jest szczera, oparta na dialogu i otwarta relacja z psychoterapeutą. Wspólnie wymyśla się różnego rodzaju zadania i eksperymenty, które wykonywane pomiędzy sesjami wspomagać mają zmiany zachodzące w terapii.

Dla kogo?

Psychoterapia prowadzona w podejściu Gestalt jest raczej krótkoterminowa i z reguły trwa kilka miesięcy, choć zdarza się, że trwa dłużej (nawet do kilku lat). Jej możliwe formy obejmują terapię indywidualną, grupową, warsztaty lub treningi. Psychoterapia Gestalt sprawdza się w przypadku problemów emocjonalnych, fobii, stanów depresyjnych czy zaburzeń natury psychosomatycznej, ale także u osób nie doświadczających problemów psychicznych, a jedynie chcących rozwinąć się i pełniej realizować swój potencjał.

Logoterapia

Bazuje on na poszukiwaniu sensu swojego życia oraz odniesieniu do niego podczas analizowania swojego postępowania wraz ze wsparciem psychoterapeuty. Logoterapia kładzie nacisk na możliwość dokonywania wyboru co do postawy, którą przejawiają pacjenci względem sytuacji, doświadczeń, w których uczestniczą. Pozwala spojrzeć na życie z innych punktów widzenia i dostrzec wartość w cierpieniu pacjenta oraz jego egzystencji. Logoterapia głosi, że niezależnie od warunków zewnętrznych człowiek jest wewnętrznie wolny i może decydować o jakości swoich myśli, przekonań, zasad i postaw wobec świata. Tym, co znacząco odróżnia logoterapie od większości kierunków terapeutycznych, jest postrzeganie człowieka nie tylko w wymiarze psychofizycznym, ale również duchowym.

Dla kogo?

Logoterapię poleca się osobom doświadczającym kryzysów egzystencjalnych, żałoby, strat spowodowanych chorobą lub śmiercią oraz chorym na depresję, czy uzależnionym.

Nurt integracyjny

Terapeuta w nurcie integracyjnym łączy w spójną całość najważniejsze elementy psychoterapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej, systemowej i humanistycznej, by jak najlepiej dopasować leczenie do aktualnych potrzeb pacjenta. Proporcje udziału poszczególnych metod pracy w nurcie integracyjnym zależą m. in. od celów określonych przez pacjenta i od etapu procesu psychoterapii.

Dla kogo?

Dla kogo nurt integracyjny będzie najlepszy? Psychoterapia integracyjna jest dla osób, które cierpią i chcą coś zmienić w swoim życiu. Nurt integracyjny polecany jest zarówno osobom, które cierpią na zaburzenia psychiczne, zaburzenia osobowości, mają problem z uzależnieniem czy z relacjami z innymi ludźmi.

Jak wybrać najlepszą psychoterapię dla siebie?

Szukając psychoterapeuty masz prawo zapytać o jego kwalifikacje. Masz też prawo zapytać, w jakim nurcie psychoterapeutycznym się szkolił, na czym skupia się praca w tym nurcie i jak wyglądają spotkania – czego możesz się spodziewać. Możesz zapytać też, czy dla problemu, który zgłaszasz, nurt w jakim pracuje dany terapeuta jest odpowiedni.

Nie każdy rodzaj pracy może ci odpowiadać. Jeśli po pierwszych spotkaniach czujesz, że sposób pracy specjalisty czy jego osobowość nie odpowiada ci, znajdź innego terapeutę. To ważne, bo relacja, jaka tworzy się w gabinecie, może pomóc lub utrudnić proces psychoterapeutyczny.

Na co warto zwrócić szczególną uwagę:

  1. Charakter danego nurtu (terapia krótko- vs długoterminowa) i częstotliwość spotkań.

  2. Możliwościach finansowe i logistyczne (np. czy będziesz w stanie poświęcić na terapię tyle czasu? A może psychoterapia online?).

  3. Postawa terapeuty (dyrektywna vs niedyrektywna). Niektórzy wolą bardziej zadaniowe podejście (jak w terapii CBT), inni nie byliby w stanie znieść bardziej wycofanej postawy terapeuty (jak w psychoanalizie).

  4. Główne założenia każdego nurtu – które z nich przemawia do ciebie najbardziej, a z którymi się nie zgadzasz?

  5. Forma prowadzenia terapii (stacjonarna vs online) – nie wszystkie nurty da się przełożyć na pracę zdalną.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Artykuł pochodzi ze stron: wgp.org.pl, www.chcemybycrodzicami.pl, umcs.pl, blog.igastanek.pl, www.psychiatrzy.warszawa.pl