Zaburzenia snu – rodzaje, przyczyny
i metody leczenia bezsenności
Bezsenność zdecydowanie pogarsza jakość wszystkich obszarów życia osoby cierpiącej na to zaburzenie. Z coraz liczniejszych publikacji wynika, że w negatywny sposób wpływa ona również na przebieg różnych chorób. Według wielu badań, problemy ze snem o charakterze bezsenności i różnej długości trwania, dotyczą nawet 20–40% populacji ogólnej. Jakie są więc konsekwencje nieleczonych zaburzeń snu? Gdzie szukać pomocy?
Czym jest bezsenność?
Bezsenność zwykle kojarzy się z problemami z zaśnięciem lub ze skróconym snem nocnym. Warto jednak pamiętać, że zaburzenie to odnosi się do całodobowego funkcjonowania pacjenta. Stąd więc bezsenność opisuje się jako sytuację, gdy pacjent śpi za krótko w stosunku do potrzeb organizmu, a konsekwencją jest obniżenie jakości jego funkcjonowania w trakcie dnia. Bezsenność może przejawiać się w problemach z zainicjowaniem snu, trudnościach z jego utrzymaniem, a także w przedwczesnym wybudzaniu się. Pomimo możliwości spania objawy te utrzymują się, a zbyt krótki sen nocny prowadzi do pogorszenia funkcjonowania pacjenta w obszarze dolegliwości somatycznych, psychicznych, a nawet w funkcjonowaniu społecznym. Pogorszenie jakości życia dotyczy złego samopoczucia, trudności z koncentracją uwagi, spadkiem motywacji do działania, obniżeniem aktywności społecznej i zawodowej. Dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie odpowiedniego leczenia. Coraz częściej pomoc można uzyskać w gabinetach online, takich jak psycholog-online.tv, gdzie specjaliści, pomagają na co dzień swoim pacjentom cierpiącym na zaburzenia snu, prowadząc terapię nie wymagającą wychodzenia z domu.
Rodzaje i przyczyny bezsenności
Zaburzenia snu rozróżnia się ze względu na czas trwania objawów. Bezsennością krótkotrwałą nazywa się zaburzenia snu występujące przez okres krótszy niż trzy miesiące, natomiast bezsenność, która ciągnie się ponad trzy miesiące, określa się mianem bezsenności przewlekłej. Bardziej szczegółowy podział opiera się na mechanizmach nieprawidłowości snu. Wyróżnia się tu:
-
bezsenność psychofizjologiczną – w tym przypadku już sama sypialnia powoduje pobudzenie, które potrafi utrudnić zasypianie, ponadto problemy ze snem spotęgowane są poprzez nieprawidłowe zwyczaje pacjenta. Ten rodzaj bezsenności związany jest z pojawieniem się trudnej sytuacji w życiu pacjenta.
-
bezsenność reaktywna – problemy ze snem pojawiają się nagle, są reakcją organizmu na konkretny czynnik zewnętrzny. Objawy zazwyczaj trwają do czasu ustąpienia czynnika, który je prowokuje, aczkolwiek istnieje ryzyko, że bezsenność przekształci się w długotrwały problem.
-
bezsenność paradoksalna – nazwa wynika z rozbieżności pomiędzy informacjami od pacjenta o problemach ze snem, a obiektywną miarą snu.
-
bezsenność związana z niewłaściwą higieną snu – problem ze snem pojawia się na skutek działań, które zaburzają prawidłowy rytm snu i czuwania.
-
bezsenność wtórna od przyjmowanych leków lub substancji psychoaktywnych – jak nazwa wskazuje, ten typ bezsenności pojawia się na skutek zażywanych lekarstw.
-
bezsenność w przebiegu chorób somatycznych bądź psychicznych – może być objawem lub konsekwencją objawów innej choroby.
-
bezsenność idiopatyczna – ten rodzaj zaburzeń snu pojawia się we wczesnym dzieciństwie i trwa do dorosłości, przyczyna jest trudna do zidentyfikowania.
Leczenie bezsenności
Zaburzenia snu są niezwykle złożonym problemem, wymagającym pomocy doświadczonych specjalistów. Pierwszym zaleceniem zwykle bywa przestrzeganie zasad higieny snu. Jednak nie w każdy przypadku działanie to będzie efektywne. Dlatego niezwykle istotne jest właściwe rozpoznanie i rozpoczęcie skutecznego leczenia adekwatnymi do problemu metodami. W leczeniu bezsenności wykorzystuje się takie metody, jak:
-
środki farmakologiczne,
-
psychoterapeutyczne,
-
chronobiologiczne,
-
psychoedukacyjne,
-
interwencję behawioralną i kontrolę bodźców,
-
wdrożenie prawidłowych nawyków.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna, stosowana przez terapeutów pracujących zdalnie na psycholog-online.tv, stanowi skuteczną i polecaną metodę leczenia zaburzeń snu. W wytycznych, dotyczących leczenia bezsenności, zaleca się stosowanie psychoterapii jako leczenia. Najistotniejszą korzyścią tej metody, oczywiście poza jej wysoką skutecznością, jest możliwość dostosowania terminów do indywidualnych potrzeb danego pacjenta.
M. Siemiński, Ł. Skorupa, K. Wiśniewska-Skorupa, Diagnostyka i terapia bezsenności w praktyce ogólnolekarskiej. Część I: Epidemiologia, patomechanizm i diagnostyka bezsenności, Varia Medica 2019;3(2).
K. Grabowski, Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności, Psychiatria 2011;8(2).